مفهوم اعداد و حروف روی لاستیک

هیچگونه شکی وجودندارد یکی ازالمان‌های مهم یک خودروی مناسب انتخاب لاستیک صحیح برای آن است.نوع لاستیک ممکن است دراتوبان‌ها وجاده‌های شهری متفاوت باشد. یقیناًدوست داران خودروفرق بین لاستیک زمستانی وتابستانی رامتوجه میشوندولی احتمال زیاد، خیلی ازرانندگان ازعلائم روی لاستیک سر درنمی‌آورند. درادامه به بررسی علائم ونشانه‌های روی لاستیک میپردازیم.

نحوه کارکرد تایر ازدیگر مشخصاتی است که روی لاستیک حک میکنندمانند Tubeless یا Radialبودن آن. تایرهای رادیال امروزه بیش ترمورداستفاده قرار میگیردچون صلبیت نسبتاً بالایی دارند وفرمانپذیری مناسبی درجادههای مختلف به خودرو میدهد. لاستیک های تیوب لس به مامیگوید که تایر مانیازی به تیوب داخلی نمیباشدکه این امکان باعث ایمنی بیش تردرسرعت‌های زیاد وعملکرد مناسبترهنگام شتاب گیری وترمزگیری میشود.

بیش ترین بارمجاز وبیش ترین فشار لاستیک معمولاًدرلبه داخلی تایرها نوشته میشود. مانندkg1060max load، max inflation 330 kpa. آشکارامشخص است این دومشخصه با توجه به نوع تایر وابعاد تایر باهم متمایزاست.

ممکن است برروی لاستیک خودDOT HWJM N5H8 ببینیدکه نشان دهنده سازمان حمل ونقل آمریکای شمالی است. اساساًاین شمارهها به شمامیگویدکه این لاستیک در کدام شهرساخته شده است.علاوه برعلامت‌ها وشمارهها ممکن است نام کشوری که این لاستیک ساخته شده است مستقیماًبرروی آن حک شود.ممکن است یکسری هشداریهای ایمنی نظیردمای کار رابرروی آن حک کرده باشد.

حالابرمیگردیم به ابعاد تایر، هرکدام ازاعداد درواقع ازمشخصات تایر مانندپهنا ،ارتفاع وسرعت دورانی میباشد. باتوجه به شکل گروه سه رقمی شمارههامانند ۲۹۵ بیان گرپهنای تایر برحسب میلیمتراست. شماره دورقمی بعدی مانند۴۰ نشان گرارتفاع دیواره لاستیک است که معمولاًبصورت درصدی ازپهنا نمایش میدهند، دراین جایعنی ۴۰درصد ۲۹۵ میلیمترکه برابر۱۱۸ میلیمتر است. حرف بعدی ZRاست که معمولاًبرای تایرهای باسرعت بالااستفاده میشود. Zیعنی شمامجاز خواهیدبود که باسرعت بیش تراز۱۴۹ مایل بر ساعت (۲۴۰کیلومتر برساعت) حرکت کنید وR یعنی این لاستیک رادیال است. شماره دورقمی آخری هم نمایان گرقطر رینگ میباشد.

بایداضافه شود که شماممکن است درکنار شماره رورقمی حرفهای دیگرهم ببینید که بیان گربیشترین سرعت مجازاست.

• M-130km/h
• N- 140 km/h
• P- 150 km/h
• Q- 160km/h
• R- 170 km/h
• S- 180 km/h
• T-190km/h
• U- 200km/h
• H-210 km/h
• V- 240 km/h
• W- 270 km/h
• Y- 300 km/h

ساختار تولید

آیامی‌دانید که لاستیک‌های خودرو نیزمانند بسیاری ازفرآورده‌های مصنوعی دیگر،تاریخ مصرف دارند؟این تاریخ ۴سال پس ازتاریخ تولیدآن‌ها است که معمولاًبصورت عددی ۴رقمی برروی لاستیک درج شده است. پیداکردن تاریخ انقضای مصرف لاستیک،کاری بسیار آسان است. اگربه نوشته‌های درج شده درکنار لاستیک درهنگام خرید وفروش لاستیک دقت کنید، عددی ۴رقمی راخواهید دیدکه هفته وسال میلادی تولیدآن رامشخص میسازد. درواقع لاستیک ۴سال پس ازاین تاریخ،قابل استفاده نیست.

درصورتیکه تاریخ مصرف لاستیک شماگذشته باشد،این احتمال که بدلیل ترکیدن ناگهانی آن باعث تصادف شده ویاحتی مرگ‌آور شود،بسیار زیاداست. تاریخ تولیدمیتواند هشداری برای ماباشد تابابررسی آن، ازپایان نیافتن مهلت مصرف لاستیک خودروی خویش مطمئن شویم.

مطلب حائز اهمیت دیگری که غالباآن رافراموش کرده ویا به آن اهمیتی نمیدهیم، میزان فشارباد مجازلاستیک است. درصورتیکه قصد سفرداشته باشید، فشار لاستیک‌ها را نسبت به فشارتوصیه شده درشرایط عادی به مقدار ۴psiکاهش دهید،زیرا لاستیک‌ها به هنگام رانندگی طولانی دربزرگراه‌ها، گرم شده وفشار باددرون آن هابالا میرود.

میزان حداکثرفشار بادمجاز برای هر لاستیک رامیتوانید برروی دیواره کناری آن مشاهده کنید. حداکثرفشار مجازبرای بعضی لاستیک ها ۳۲psi،برای برخی ۴۴psi وبرای بعضی دیگر ازانواع لاستیک‌ هاحتی تا۵۰psi درنظر گرفته شده است. اطلاعات لاستیک خودرو خودرا بررسی کنیدتااز میزان فشارمجاز واقعی آن مطلع شوید. تنظیم فشارباد تاچند پوندکم تراز حداکثرفشار مجاز،عملی قابل قبول است،ولی نباید دراین کاهش افراط کنید.

مطلب مهم دیگری که بایدبه آن توجه کرد،میزان باری است که میتوانیم روی لاستیک ها واردکنیم که به آن شاخص وزن لاستیک گفته میشود. دربسیاری مواقع بدون توجه به فشاری که باراضافی درون خودروبه لاستیک‌ها واردمیکند، اقدام به حمل بار باخودرو میکنیم. عبور ازمرز مجازبار، امکان انهدام لاستیک راافزایش داده وحتی ممکن است عاملی موثر دروقوع تصادفات باشد.

سرعت مجاز لاستیک

سرعت مجاز هر لاستیک،حداکثرسرعتی است که لاستیک میتواندبه مدت ۱۰دقیقه تحمل کند.این شاخص بایکی ازحروف لاتین A تاZ بیان میشود. برای مثال روی جداره لاستیک خودروی پراید،نماد Hبرای سرعت درج شده که نشان میدهدهنگامیکه لاستیک دارای فشار باد وبارگذاری مناسب است، حداکثرتوان حرکت ۳۲۰کیلومتر درساعت راداراست.

واضح است اگر لاستیکی تحت تأثیرحداکثر سرعت واقع شود،امافشار بادآن تنظیم نباشد ویااضافه بارروی آن اعمال شود، آسیب میبیند ویاممکن است بترکد.

اندازه و سایز

بسیاری ازافراد، هنگامیکه برای خرید لاستیک به فروشگاه مراجعه میکنند، درپاسخ به سوال فروشنده درزمینه اندازه لاستیک موردنظرشان، بلافاصله اعداد وارقامی رابیان میکنند که روی لاستیک قدیمی خوددیده‌اند. آیابهتر نیست بدانیدکه این شمارههاچه معنایی دارند؟

اندازه لاستیک خودرو باعلایمی هم چون۱۶۵/۶۵-R13 (برای مثال، اعدادروی لاستیک پراید) نشان داده می‌شود. معنی این اعداد وحروف به شرح زیراست:

• ۱۶۵:پهنای لاستیک برحسب میلیمتر.
• ۶۵: نسبت ارتفاع دیواره لاستیک(فاق)به پهنای آن برحسب درصد.
• R:رادیال.
• ۱۳:قطر رینگ برحسب اینچ.

مقاومت حرارتی

مقاومت حرارتی لاستیک‌ها باحروف لاتین مشخص میشوند.مقاومت حرارتی لاستیک‌ها به ترتیب ازبالاترین تاپایینترین درجه، باحروف A، B وC مشخص میشوند.

چسبندگی

این واژه دریک لاستیک، میزان قابلیت متوقف کردن خودرو رادرجاده‌های خیس نشان میدهد. داشتن چسبندگی بالابه این معنی است که این لاستیک،خودروی حامل خودرادر جادههای خیس، درمسافت کوتاهتری نسبت به لاستیک باچسبندگی پایینتر، متوقف میکند.میزان چسبندگی ازبیش ترین تاکم ترین،به ترتیب باحروف AA، A، B وCتعریف میشود.

ساییدگی

این عدد،میزان سایش لاستیک رابه مانشان میدهد. عددبالاتر بیان گراین است که ساییده شدن لاستیک زمان بیش تری طول میکشد.بعنوان مثال،زمان ساییده شدن یک لاستیک باکدساییدگی ۴۰۰ دوبرابر لاستیکی باکدساییدگی ۲۰۰ است.

ترکیبات سازنده لاستیک

این عبارت،موادسازنده لاستیک راتوضیح میدهد. بعنوان مثال، عبارت TREAD PLIES=1-PLY POLYESTER+2 STEEL یعنی رویه لاستیک مرکب ازیک رویه پلی استری به همراه دو لایه سیم فولادی است.

نکات مهم درمورد لاستیک ها:

• حتما از لاستیک استاندارداستفاده کنید.
• درهنگام انتخاب وتهیه لاستیک بنوع خودرو، سرعت،شرایط رانندگی، سطح جاده، شرایط محیط وفصل توجه کنید.
• بازدیدهای دوره ای لاستیک‌های خودرو بمنظور ماندگاری بیش تر،ایمنی بالاتر،راندمان بهتر ومصرف سوخت کم ترامری حیاتی است.
• باد لاستیک‌ها هردوهفته یکبار کنترل شود.
• بهتراست تمام لاستیک‌های خودرو ازیک نوع باشند،مشخصات یکسانی داشته باشند ودرصورت استفاده از لاستیک‌های تیوب‌دار،بهتراست تیوب داخل لاستیک نیزدرصورت تعویض لاستیک عوض شود.
• هیچگاه لاستیک‌های رادیال وبایاس پلای رابطور همزمان برروی یک خودرو استفاده نکنید.
• ازبالانس چرخها هرگز غافل نشوید.
• درهنگام کنترل فشارباد، لاستیک‌ها بایستی سردباشند ودرحالتی‌که لاستیک‌ها گرم میباشند، ازخالی کردن باداضافی بپرهیزید.
• هر ۸۰۰۰کیلومتر لاستیک‌های بایاس پلای بصورت ضربدری و لاستیک‌های رادیال بدلیل جهت داربودن، بصورت طولی جابجاشوند.
• یک باوراشتباه وجوددارد وآن این است که لاستیک‌های نورا دراکسل جلوی خودرو نصب میکنند تاباتوجه به وزن بیش تردر اکسل جلو وکنترل بهترفرمان، ایمنی خودرو بیش ترشود، درصورتیکه بدلیل کمی وزن خودروها در اکسل عقب،بایدچسبندگی خودرو به سطح جاده رابا لاستیک‌های سالم تروبا آج بیش ترجبران کرد وازانحراف خودرو درپیچ‌های تند جلوگیری کرد.
• هیچگاه ازرینگ و لاستیک معیوب یاتعمیرشده استفاده نکنید.
• درصورت تجهیز خودرو به سیستم ضدقفل ABS یاسیستم ضدلغزش ASR هیچگاه سایزرینگ و لاستیک رابدون اصلاح وضعیت سیستم مدیریت مرکزی ECU تعویض نکنید.چون سیستمهای مذکور،قابلیتهای خودرا ازدست خواهندداد.
• لاستیک زاپاس رادرشرایط مناسبی نگهداری کرده وباد آن راهمراه بافشار باد لاستیک‌های دیگرکنترل کنید.
• نتیجه استفاده از لاستیک‌های غیراستاندارد خودرو، واردشدن آسیب جدی به سیستم تعلیق ودستگاه انتقال قدرت خودرو خواهدبود.
• فشارباد زیاد وفشار بادکم هردو باعث آسیب رساندن به لاستیک‌ها میشوند. پایین بودن فشارباد درهنگام رانندگی باعث اصطحکاک بیش تر ودرنتیجه تولیدحرارت بیش ازحددر لاستیک میشود وعمر لاستیک رابه شدت کاهش میدهد. اگر لاستیک ازدوطرف خورده شودولی دربخش میانی سالم بماندنشانه کم بودن فشارباد لاستیک درطول رانندگی است واگرفقط دروسط ساییده شودنشانه زیادبودن فشارباد لاستیک است.
• لاستیک نخ زده به هیچ وجه قابل اطمینان نیست،زمانیکه لاستیک خودرو نخ زده شدبمنظور حفظ جان سرنشینان وایمنی خودرو سریعاباید لاستیک تعویض شود.
• ازرینگ‌های زنگ زده، پوسیده، تاب‌دار وجوش کاری شده نبایدبه هیچ‌وجه استفاده شود.عمق آج لاستیک‌های خودرو رابایدمرتبا بررسی وکنترل کرد. بهتراست قبل ازاین که کاملا لاستیک صاف شوداز زیر خودرو خارج شود تاازبه مخاطره افتادن سلامتی سرنشینان جلوگیری شود.درضمن امکان روکش کردن مجدد لاستیک هم وجودخواهدداشت.

 انواع مختلف تایر و استفاده از آن

حروف نوشته شده درسمت چپ مجموعه اعداد وحروف،معرف نوع (Type)تایر است. نوع تایر بمعنای این است که این تایر برای چه خودروهایی قابل مصرف است. همانطورکه میدانید تایر نصب شده برروی کامیون هابا تایر نصب شده برروی خودروهای شهری بسیارمتفاوت است وحرف سمت چپ به شمامیفهماند که تایر موردنظر باید درچه خودروهایی نصب شود.

حرف P

اگرحرف موردنظر “P”باشد، یعنی تایر مخصوص خودروهای سواری است وبه این معنی است که این تایر برروی خودروهای سواری،SUV،پیک آپ های کوچک ومینی ون هایابطور کلی، Passenger Vehicles نصب میشود.

حرف LT

اگر حرف نوشته شده درسمت چپ LT باشد، بمعنای Light Truck است، یعنی این تایر برروی کامیونت هاپیک های بزرگ،ون های بزرگ وهم چنین SUVهای بزرگ نصب میشود.

حرف ST

حرف “ST”بمعنای تایرهای خودروها وکامیون های مخصوص است که وزن بالایی راجابجا میکنند. برای مثال، ازاین تایرها درخودروهای باری بزرگ، کشنده ها وخودروهای راهسازی استفاده میشود.

حرف T

نوشته شدن حرف “T”برروی تایرهایی است که بعنوان زاپاس فرغونی (Stowaway)استفاده میشوند وبمعنای Temporary یاموقتی است. این تایرها دربرخی ازخودروها قراردارند واستفاده از آنهافقط برای مواقع اضطراری است.

بدون حرف

اگرتایری که بررسی میکنید هیچ کدام ازحروف بالا رانداشت، یعنی تایر موردنظر اروپایی است ودردسته تایرهای نوع P یاPassenger قرار میگیرد.

پهنای تایر

عددنوشته شده درسمت راست حروف مشخص کننده نوع تایر،اندازه پهنای تایر رادرواحد میلیمتر (mm) به ما میگوید (البته ممکن است درواحد اینچ هم برروی تایر درج شود).این عدد میتواند۱۸۵، ۲۰۵، ۲۱۵ ویااعدادی دیگرباشدکه ویژگی آن سه رقمی بودن آن است. این عددفاصله اندازه گیری شده بین دوطرف تایر است. هرچه این عدد بزرگتر باشدباد تایر پهنتر میشود وچسبندگی خودرو نیز بیشتر میشود، امادرعوض، نرمی سواری خودرو کاهش مییابد وسرنشینان دست اندازها رابیشتر احساس میکنند.

ارتفاع دیواره

پس ازعدد سه رقمی پهنای تایر،یک اسلش قرار میگیرد وپس ازاصلش یک عدددو رقمی به چشم میخوردکه مقدار آن برابراست بانسبت ارتفاع تایربه پهنای آن، یعنی بااگرعدد درج شده ۶۵ باشد، بایدبرای بدست آوردن ارتفاع دیواره تایر عدد۰٫۶۵را درعدد سه رقمی(پهنای تایر) ضرب کنید. هرچه عدد دوررقمی کمترباشد، لاستیک فاق کوتاهتراست وهر چه این عدد بیشترباشد فاق لاستیک بلندتر میشود.